Rozwój widzenia dziecka
Zapraszamy do artykułu na temat rozwoju widzenia dzieci przygotowanego przez naszych specjalistów.
W materiałach dodatkowych znajdą Państwo również inne materiały ćwiczeniowe. Zachęcamy do lektury.
Prawidłowy rozwój widzenia dzieci
od 1 miesiąca do 6 roku życia
Ćwiczenia stymulujące percepcję wzrokową dla dzieci przedszkolnych i szkolnych
1 miesiąc życia
- Dziecko zwraca uwagę na czarno-białe kontrasty.
- Preferuje poruszające się obiekty, dlatego patrzy na oczy.
- Ważne dla rozwoju mowy jest wyraźne układanie ust w kontakcie z dzieckiem, by na nich się koncentrowało.
2-3 miesiąc życia
- Poza biało-czarnymi kontrastami, preferuje kolor czerwony i żółty.
- Patrzy na swoje obie dłonie (nie na jedną).
- Uśmiecha się na widok twarzy rodzica.
- Obserwuje twarz rodzica.
- Spogląda do góry na zabawki.
- Wykształca zbieżne ruchy oczu.
- Odwraca wzrok w stronę źródła dźwięku.
- Wodzi wzrokiem, np. za czerwonym/żółtym krążkiem zawieszonym na tasiemce.
4-5 miesiąc życia
- Dzięki możliwości utrzymania główki, zwiększa możliwości wzrokowe.
- Skupia wzrok na przedmiotach z odległości ok. 1 m.
- Przenosi wzrok z ręki na obiekt.
- Spostrzega głębię.
- Zauważa siebie w lustrze.
6-7 miesiąc
- Dziecko patrzy na zabawki pokazywane w całym obszarze pola widzenia (prawa-lewa, góra-dół).
- Wyrzuca zabawki i patrzy, gdzie upadły.
- Rozwija się koordynacja oko-ręka.
- Doskonali się fiksacja wzroku.
- Rozwija się pamięć wzrokowa.
- Następuje koordynacja większości odruchów obuocznych.
- Dziecko reaguje odmiennie na zmieniający się wyraz twarzy rodzica.
8-9 miesiąc życia
- Kluczowe miesiące dla rozwoju wzroku.
- Kształtuje się pole wspólnej uwagi-dziecko patrzy na obiekty, które wskazuje palcem inna osoba oraz samo wskazuje palcem.
- Pojawia się umiejętność szukania przedmiotu, który zniknął z pola widzenia.
- Dziecko rozróżnia lepiej twarze bliskich mu osób i obce, przez co reaguje płaczem na niektóre z nich.
- Rozwija koordynację ręka-oko.
10-12 miesiąc życia
- Interesuje się drobnymi przedmiotami.
- Lubi różne kształty, formy geometryczne.
- Płynnie śledzi wzrokiem
- Naśladuje wyraz twarzy.
- Ogląda ilustracje w książeczkach.
- Patrzy na przedmioty, które nazywa dorosły.
- Ogląda jedzenie, które wkłada do ust.
- Chwyta chwytem pęsetowym, co zachęca je do oglądania mniejszych elementów.
13-18 miesiąc
- Umiejętność chodzenia niezmiernie wpływa na rozwój widzenia-aktywuje asocjacyjną korę wzrokową. Dziecko poruszając się cały czas ćwiczy akomodację, czyli nastawianie soczewki w celu widzenia obiektów z bliska lub daleka.
- Zauważa niektóre podobieństwa i różnice.
- Jest zainteresowane książeczkami i obrazkami.
- Buduje szeregi i wieże z klocków.
1,5-3 rok życia
- Lubi zabawy w chowanego.
- Bawi się układankami.
- Coraz sprawniej przemieszcza się z jednego pomieszczenia do drugiego. Rzadziej potyka się i uderza o meble.
- W trzecim roku życia kontynuuje sekwencje klocków, obrazków, np. kot-żaba-ptak, itd.
- Uzupełnia sekwencje obrazków.
- Uzupełnia kontur twarzy odpowiednimi elementami.
3-5 lat
- Rozpoznaje figury geometryczne.
- Nazywa kolory.
- Układa historyjki obrazkowe.
- Segreguje klocki według koloru, wielkości, kształtu.
- Rozpoznaje przedmioty na obrazkach, które są pod różnymi kątami.
- Wyraźnie widzi i nazywa szczegóły na obrazkach.
- Rzuca i łapie piłkę.
- Rozumie symboliczną funkcję obrazów, co przygotowuje je do nauki czytania, np. rozpoznając obiekty we wzorach z patyczków.
6 lat
- Rozpoznaje litery i cyfry.
- Składa obrazki rozcięte na kilka części.
- Układa mozaiki z klocków według wzoru.
- Zauważa szczegóły różniące ilustracje.
- Zapamiętuje ciąg kilku obrazków, które zniknęły z pola widzenia.
- Rzuca do celu, np. papierową kulą trafia do pudełka.
Przykładowe zabawy stymulujące percepcję wzrokową w wieku przedszkolnym
- Przynoszenie przez dziecko przedmiotu, o który prosi dorosły, dziecko ma go wyszukać w mieszkaniu.
- Rozwijanie prawidłowej kierunkowości-układanie np. kasztanów od strony lewej do prawej, z góry na dół, co jest ważne w dalszej nauce czytania i pisania.
- Układanie wzorów np. z patyczków do liczenia, szpatułek (patyczków kreatywnych), fasolek.
- Układanie obrazków z figur geometrycznych wyciętych z papieru kolorowego.
- Składanie obrazków, widokówek pociętych na części.
- Tworzenie prostych symboli ze sznurka, np. fala, serce, chmura.
- Nazywanie różnic między ilustracjami, np. przedstawiającymi wiosnę i jesień.
- Dorysowywanie drugiej połowy obrazka: jabłko, dom, miś, wazonik, zamek, itp.
- Opisywanie przedmiotów codziennego użytku, np. czy dziecko pamięta, co jest na kubku brata.
- Przerysowywanie wzorów, np. rysujemy dywanik ze szlaczkami, figurami, dziecko dokładnie odwzorowuje na swojej kartce.
- Zapamiętywanie wzoru, np. ułożonego z zapałek, guzików (wzór po ekspozycji jest zasłonięty, dziecko układa go z pamięci, co stanowi utrudnienie.
- Co się zmieniło? Układamy kilka przedmiotów lub kredek, po czym zamieniamy ich kolejność. Ćwiczymy przy okazji liczebniki porządkowe, który z kolei jest…
- Szukanie w otoczeniu przedmiotów spełniających dane kryterium, np. okrągłych, żółtych, błyszczących.
- Przeliczanie różnych przedmiotów, sprzętów, np. szuflad w domu.
Ćwiczenia dla dzieci w wieku szkolnym
- Rysowanie kratka po kratce według instrukcji słownej, np. kratka do góry, 3 kratki w prawo, itd. do uzyskania obrazka.
- Kodowanie-zamalowywanie pól na oznaczonej literami i cyframi kartce, np. C5-żółty, D8-zielony, itd.
- Układanie sudoku obrazkowego, cyfrowego, wyrazowego.
- Dekodowanie wyrazów. Najpierw każdej literze alfabetu przypisujemy dany symbol. Następnie za pomocą symboli przedstawiamy jakiś wyraz. Uczeń go rozszyfrowuje.
- Gry typu dobble, bystre oko, bingo, domino, memory.
- Dopasowywanie takich samych wyrazów lub wymyślonych słów, np. bodogo-bodogo, gobodo-gobodo, talała-talała, łatala-łatala (zawierające podobne kształtem litery).
- Odnajdowanie wyrazu ukrytego w ciągu liter.
- Rozwiązywanie wykreślanek słownych.
- Rozsypanki literowe.
- Rysowanie według osi symetrii coraz trudniejszych kształtów.
- Uzupełnianie obrazków, np. dorysowywanie elementów w konturze domu.
- Odczytywanie wyrazów z chmury wyrazowej -Wordart.
- Formowanie liter z różnych tworzyw-sznurek, drucik, plastelina.
- Odnajdywanie ukrytych obrazków na ilustracji
Opracowano na podstawie:
1. J. Cieszyńska-Rożek, Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Wzrok, Centrum Metody Krakowskiej, Kraków 2019.
2. B. Pakuła, Widzenie u dzieci. Prawidłowy rozwój i zaburzenia, Akademia Ćwiczę Oko
Polecana literatura oraz strony internetowe:
- A. Bala, Analiza i synteza wzrokowa. Odwrócenia, Arson.
- A. Bala, Analiza i synteza wzrokowa. Materiał atematyczny, Arson.
- A. Bala. Analiza i synteza wzrokowa. Materiał tematyczny, Arson.
- J. Cieszyńska, A. Dębicka-Cieszyńska, Układanki symultaniczno-sekwencyjne, Wydawnictwo Metody Krakowskiej.
- M. Frostig i D. Horne, Wzory i obrazki. Program rozwijający percepcję wzrokową (poziomy podstawowy, średni, wyższy), zestaw zawiera podręcznik i ćwiczenia dla każdego poziomu, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
- Gołębiowska-Małek, Wyrazowe potyczki wzrokowe, Harmonia.
- M. Hinz, Zapamiętaj jak najwięcej (poziomy łatwy, średni trudny), wydawnictwo Harmonia.
- M. Korendo, K. Sedivy, Percepcja wzrokowa, Arson.
- R. Paździo, 120 pomysłów na terapię percepcji wzrokowej, Harmonia.
- M. Podleśna, Perskie oko, Harmonia.
- G. Walczak, D. Aksamit, Pewny start, zajęcia rewalidacyjne, Percepcja wzrokowa, PWN.
https://barbarapakula.pl/ – blog optometrystki poruszający różne zagadnienia dotyczące widzenia.
http://bystredziecko.pl/dyktanda-graficzne-kodowane-strzalkami-matematyka/
http://www.kreatywniewdomu.pl/2019/03/podazaj-za-strzakami-czyli-wielkanocne.html
https://eduzabawy.com/karty_pracy/
https://www.nauczycielskiezacisze.pl/2018/12/boze-narodzenie-karty-pracy-dla-klas-1-3.html
Opracowała:
Maria Frodyma